Որտեղո՞վ է հիմա անցնում Ադրբեջանի գլխավոր ճակատը

Ադրբեջանում տեղի են ունենում անսովոր իրադարձություններ, որ ժամանակագրորեն տեղեկատվական նույն շարքում են: Հուլիսի 2-ին Բաքուն սկսեց լայնամասշտաբ զորավարժություններ տարբեր զորախմբերի ներառումով (այդ թվում` հատուկ), որին մասնակցում են 20000 զինծառայողներ, 120 տանկ ու այլ զինտեխնիկա, 200 զենիթահրթիռային համակարգեր, հրանոթներ ու ականանետներ, 30 միավոր ավիացիոն տեխնիկա: Պաշտպանության նախարար Զաքիր Հասանովը հայտարարեց, որ զորավարժությունների գլխավոր նպատակը «հայկական կողմին ադրբեջանական բանակի հզորության ցուցադրումն է»: Զորավարժությունների ծրագրով` ադրբեջանական զորքերը, հրամանատարական կետերը, մարտական ու պահուստային զորքերը ուղղվում են, պետք է կարծել, Գյանջայի զորանոց: Պարզ է, որ հայկական կողմը այդ գործողությունները որակում է իբրև մարտական գործողությունների սկիզբ ղարաբաղյան ուղղությամբ: Իսկ հուլիսի 3-ին, ժամը 19-ին Մինգեչաուրի ՋԷԿ-ում վթար եղավ: 39 քաղաքներում ու շրջաններում, ներառյալ Բաքուն ու Գյանջան, լույսը անջատվեց: Ադրբեջանն ընկղմվեց խավարի մեջ, մարդիկ մնացին վերելակներում, անջատվեց բնակչության ջրամատակարարումը, դադարեցվեց աշխատանքը Բաքվի նավթավերամշակման գործարանի բոլոր սարքերում:
Էլէներգիայի մատակարարման դադարեցումը հանգեցրեց նրան, որ SOCAR-ի նավթագազահանույթի օրական ծավալը կրճատվեց` 4,2 հազար տոննայով նավթի, 1,035 միլիոն խորանարդ մետր գազի: Լույսը մարեց գնացքներում, կայարաններում, թունելներում, կանգ առան շարժասանդուղքները, հանքերի օդամղիչները, ջրամղիչ պոմպերը: Ժամուկեսից ջրի մակարդակը սկսեց բարձրանալ: Մետրոյի «Սախիլ», «Նիզամի» ու «Նասիմի» կանգառներում ջուրը հասավ կրիտիկական նիշի: Այս կոլապսն առաջին անգամ էր: Եվ հենց այդ օրերին` հուլիսի 3-ին, Գյանջայում մահափորձ եղավ քաղաքապետ Էլմար Վելիևի ու նրա թիկնապահի դեմ: Ըստ ադրբեջանական պաշտոնական տեղեկությունների` նախագահ Իլհամ Ալիևը էներգետիկ համակարգի խորհրդակցություն հրավիրեց ու «Ազերէներժիի» տնօրեն Էթիբար Փիրվերդիևից պահանջեց բացատրել կատարվածի պատճառները: Նա ամեն ինչ կապեց «շոգ եղանակի» հետ ու անկանխատեսելիորեն «մեծացած էլէներգիայի պահանջարկի»: Ալիևը պատասխանեց, որ «կան երկրներ շատ ավելի շոգ կլիմայով, բայց այնտեղ նման պատահարներ չեն լինում, իսկ երբ լինում են, երկրի ամբողջ էներգահամակարգը չի փլուզվում»: Եվ հետո` «Ես կրկնում եմ` վթարներ լինում են, դա բացառված չէ, բայց մեծ երկրի ամբողջ էներգահամակարգի փլուզումը մեկ վթարի պատճառով շատ լուրջ պատահար է: Ինչու՞ երկիրը մթի մեջ սուզվեց: Ինչու՞ Բաքվի, Սումգայիթի ու մյուս քաղաքների էլեկտրակայանները դադարեցին աշխատել Մինգեչաուրի վթարից հետո: Դուք դա պիտի բացատրեք: Իսկ դուք խոսում եք շոգ եղանակից ու սպառման աճից»: Հանրապետության նախագահի որոշումով ստեղծվել է պետական հանձնաժողով փոխվարչապետ Յաղուբ Էյուբովի գլխավորությամբ, կազմում են ՆԳՆ-ի, ԱԻՆ-ի ղեկավարները, գլխավոր դատախազը, պետանվտանգության ծառայության պետը, էներգամատակարարման ձեռնարկությունների ներկայացուցիչները: Դատախազությանը հանձնարարվել է հետաքննություն սկսել ու մեղավորներին գտնել: Գյանջայի քաղաքապետի մահափորձի մասին նախագահի օգնական Ալի Հասանովն ասաց, որ «լրացուցիչ լարում կարող է հարուցել փաստը, որ վերջին վթարն ու հայտնի քրեական պատահարը Ադրբեջանում միևնույն ժամանակ եղան»: Հասանովը չի քաղաքականացնում ահաբեկչությունը` վստահեցնելով, որ կատարվել է «անձնական նպատակներով» ու խոսքը «սովորական քրեական հանցագործության» մասին է: Այդ դեպքում` ինչու՞ նախագահի աշխատակազմի հայտարարության մեջ արձանագրվում էր փաստը, որ «իրավիճակից փորձեցին օգտվել ընդդիմադիր շրջանակները նորությունների սայթերի ու սոցիալական ցանցերի միջոցով»: Ինչու՞ ահաբեկչության կասկածանքով ձերբակալված ոմն Յունիս Սաֆարովի Բաքվի մամուլը արագ որակեց «արմատական իսլամիզմին հակված մարդ», հետո սկսեց ներկայացնել սովորական քրեական տարր: Ինչու՞ Գյանջայի քաղաքապետի ծանր վիրավորված թիկնապահին ուղղաթիռով հասցրին Բաքու ու նեյրովիրաբուժության բաժանմունքում խիստ հսկում են` քննիչներից բացի ոչ մեկին ներս չթողնելով: Ինչու՞, եթե խոսքը սովորական վթարի մասին էր Մինգեչաուրի ՋԷԿ-ում, իսկ նախագահ Ալիևը որոշում է խիստ վերահսկողության տակ վերցնել անվտանգության ապահովման, էներգետիկայի, տրանսպորտի ու հաղորդակցության, ռազմական ձեռնարկություններն ու բնակչության սպասարկման ռազմավարական կարևորության օբյեկտները:

Գլխավոր եզրակացությունների մասին: Իհարկե, եզրակացությունները պետք է անի Ադրբեջանի պետական հանձնաժողովը: Բաքուն ցույց տվեց, որ կարողանում է որոշումներ ընդունել բնակչության անվտանգության ու նորմալ կենսապահովման ամենաբարդ իրավիճակում: Այնուհանդերձ, օբյեկտիվորեն հարված է հասցվել բնակչության հոգեբանական վիճակին: Ի հայտ եկավ, որ հանրապետությունում ամենաթույլ օղակը ԽՍՀՄ-ից ժառանգություն ստացած էներգահամակարգն է, որի մոդեռնացման համար վիթխարի միջոցներ ու ոչ քիչ ժամանակ է պետք: Ադրբեջանական թերթերը հաղորդում են, որ վերջին տարիներին էներգահամակարգի կատարելագործմանը հատկացվել է 4 միլիարդ դոլար: Ինչի՞ վրա է այդ գումարը ծախսվել: Հենց սովետական ժառանգությունն օգնեց Ադրբեջանին, երբ Վրաստանն ու Ռուսաստանը հանրապետության համար բարդագույն իրավիճակում սկսեցին էլէներգիա մատակարարել: Եթե իրավիճակը գնահատենք ադրբեջանահայկական դիմակայության ձևաչափում, ամբողջ պետության մասշտաբով տեխնոլոգիական աղետը ցույց տվեց, թե ինչ կարող է կատարվել լայնամասշտաբ մարտական գործողությունների ծավալման դեպքում: Մինգեչաուրը իր էլեկտրակայաններով Թալիշից ընդամենը 50-60 կիլոմետր է հեռու: Բաքուն ու Երևանը պարզապես պարտավոր են խուսափել ռազմական սցենարից ու պայմանավորվել: Այլընտրանք ուղղակի չկա:
Ստանիսլավ ՏԱՐԱՍՈՎ, REGNUM

Հ.Գ. Դա, թերևս, ամենավերջին եզրակացությունն է, որ Բաքվում կանեն: Տեխնոլոգիական աղետների մեջ մարդկային գործոնի դերը նույնքան անկանխատեսելի է, որքան` աղետները: Բայց կազուս է, որ երեկ նույնպես Մինգեչաուրում հրդեհ է բռնկվել ու Ադրբեջանը մասնակի հոսանքազրկվել է: Իլհամ Ալիևը հիմա էլ պիտի իր որոշումով ստեղծված պետական հանձնաժողովի նախագահ, փոխվարչապետ Յաղուբ Էյուբովին հարցնի` ի՞նչ է կատարվում Մինգեչաուրում: Բայց հազիվ թե նրա պատասխանը տարբերվի «Ազերէներժիի» տնօրեն Էթիբար Փիրվերդիևի պատասխանից: Իսկապես` ի՞նչ է կատարվում Ադրբեջանում: Եվ ինչու՞ է Իլհամ Ալիևը վախենում կորցնել իշխանությունը:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ